Bibliotheek (digitaal)

Schatcedullen ambt Heerde 1592-1603

Inleiding

De schatcedullen werden aangelegd om de schatting - de aanslag in de grondbelasting - te noteren. Deze belasting - ook wel pondschatting genoemd - werd voor 1590 niet geregeld geïnd, maar door de oorlogsvoering werd het een jaarlijkse aangelegenheid. De aanslag werd berekend over de waarde van het onroerend goed.
In 1592 was de Veluwe nog herstellende van de oorlogsschade van de periode 1580-1590 toen het platteland geregeld geplunderd werd door zowel Staatse als Spaanse troepen. Bij de invoering was de eerste aanslag relatief laag en dus niet representatief. Dit was een reden om voor het jaar 1603 te kiezen om een indruk te geven van het bedrag van de jaarlijkse aanslag.
In de eerste kolom zijn de namen van de schattingplichtigen van 1592 per buurtschap opgenomen. Bij overleden mannelijke belastingbetalers werd de aanslag meestal overgenomen door zijn weduwe (of zijn kinderen) en dat is met vermelding van het jaar opgenomen in de transcriptie. In een aantal gevallen werd de aanslag verdeeld omdat er een medebetaler was. Soms verhuisde een betaler van het ene naar het andere buurtschap, dat wordt met een ‘z’ aangegeven. Ook zijn de namen van 1592 het uitgangspunt, maar indien nodig heb ik deze aangepast, want ook toen maakte men schrijffouten. Soms was het fonetisch genoteerde zo bezijden de ware naam, dat aanpassing nodig was. In enkele jaren werd bij sommigen geen belasting geïnd. Een paar keer betrof het een persoon die enkheer was. Ik neem aan dat dit een lokale benaming betreft voor een functionaris in de marke/buurtschap die dat jaar vrijgesteld werd wegens zijn taken.
Naast de in het ambt Heerde wonende belastingbetalers is er een lijst met ‘uitheemsen’. Dit zijn landbezitters die buiten Heerde woonden, zoals grootgrondbezitters en (geestelijke) instellingen. Van deze groep zijn alleen de jaren 1592 en 1593 getranscribeerd. Tot slot is er een lijst van zetters opgenomen.
 

Auteur
Evert de Jonge
Kast
Dig-026
Pagina's
18
Plaats
Heerde

 

Als lid kun je dit document inzien,
maar dan moet je wel eerst inloggen.

Op de hoogte blijven?

Schrijft u zich dan nu in en ontvang automatisch onze nieuwsbrief.

Top