Publicaties digitaal

Apeldoorn Schattingslijsten 1594-1606 en 1619-1621

Voorwoord

De schattingslijsten die door mij in deze publikatie zijn bewerkt bevinden zich in het gemeentearchief van Arnhem. Ze zijn een onderdeel van het oud archief der stad Arnhem,inventarisnummer 5910 en verder. Hoe ze in dit archief terecht zijn gekomen is mij niet bekend.Wellicht zijn de rekeningen door de rentmeester der Veluwe overlegd aan de gedeputeerde staten van het kwartier van Veluwe, die alszodanig in Arnhem meermalig vergaderden. Ook in het archief van de stad Harderwijk bevinden zich schattinslijsten van Veluwe.

Over de de gevolgde procedure bij het maken van een schatting is door mij geen literatuur gevonden. Wel heb ik het recente werk van R.van Schaik:Belasting,bevolking en bezit in Gelre en Zutphen(1350-1550) geraadpleegd. In zijn proefschrift geeft hij aan hoe de belastingprocedure was voor 1550. Ofschoon ik het niet met zekerheid kan stellen, mogen we aannemen dat de heffingsprocedure in de tweede helft van de 16e en eerste he1ft van de 17e eeuw niet zoveel zal hebben afgeweken van die van voor 1550. Immers in 1648 werd er een aanvang gemaakt met een "belastinghervorming".Deze heeft ons de voor de Veluwe zo belangrijke verpondingskohieren van 1648-50 opgeleverd.

Over het nut voor de genealoog:

Naast een momentopname betreffende aIle belastingplichtigen in een bepaald jaar, zijn uit de lijsten gegevens m.b.t. vermogen en woonplaats(buurtschap) te achterhalen.Daarnaast komen er mutaties voor, zodat in sommige gevallen een veronderstelde afkomst "hard" kan worden gemaakt.

Er is echter een minder bekend nut voor de genealoog. Deze wordt gevonden onder de opgave van de uitheemsche bezitters. Wie deze lijst bekijkt zal aI snel tot de konklusie komen dat deze uitheemschen hoge bedragen dienden te betalen. Dit geeft aan dat zij relatief over.een groot bezit aan onroerend goed beschikten, m.a.w. de grootgrondbezitters. Onder deze groep treffen we ridderrnatigen, patriciers en geestelijke instellingen aan.Deze bewerkten hun grond niet zelf; zij traden op als pachtheren en tynsheffers. De archieven van deze grootgrondbezitters zijn derhalve een bron van genealogisch onderzoek. Zo zal men onder de uitheemschen in Apeldoorn o.a. het kapittel van st.Marie aantreffen. De archieven van deze voormalige geestelijke instelling berusten in het RA Utrecht en bevatten een schat aan gegevens voor de genealoog, die in Apeldoorn zoekt.
 

Auteur
E. de Jonge
Jaar van uitgifte
2008
Pagina's
37
Plaats
Apeldoorn
Nummer publicatie
290

 

Als lid kun je dit document inzien,
maar dan moet je wel eerst inloggen.

Bestel deze uitgave


Prijs voor niet leden: € 1,85

Op de hoogte blijven?

Schrijft u zich dan nu in en ontvang automatisch onze nieuwsbrief.

Top